25 اردیبهشت روز پاسداشت زبان فارسی
قند پارسی
مریم دهقانی سانیج
یکی از مهمترین ویژگیهای انسان نسبت به حیوان زبان و توانایی سخنگویی اوست. از دیدگاه زبان شناسان معاصر،زبان یک امر صرفا"قراردادی نمیباشد ،بلکه ارتباط با اندیشه و تفکر دارد.
مهمترین ارکان هر فرهنگی ،زبان آن ملت است.هویت ملی ما به زبان و خط ماست.بنابراین هر فرد ایرانی که نسبت به هویت ملی و فرهنگی خود احساس مسئولیت میکند لازم است زبان فارسی را پاس دارد.
به عنوان یک ایرانی به نظرتان برای حفظ و پاسداری از زبان ملی چه باید کرد؟چگونه میتوان از ادب و فرهنگ فارسی پاسداری کرد؟
به صورت اختصار میتوان گفت اولین و مهمترین کار درست نویسی و درست گویی واژههاست.و ساختن واژههای جذاب فارسی به جای واژههای خارجی است.استفاده از واژههای اصیل، به کارگیری ادبیات تمثیلی استفاده از اشعار و داستانهای غنی زبان فارسی که علاوه بر جذابیت و تاثیر گذاری میتواند ابزار مهمی برای پاسداری از زبان فارسی باشد.همین گوهر گرانسنگ است که فردوسی میگوید:
بسی رنج بردم در این سال سی
عجم زنده کردم بدین پارسی
اصل 15 قانون اساسی میگوید: زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانههای گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
زبان فارسی توانسته است بخش عظیمی از سرزمینهای جهان را تحت سیطره معنوی خود قرار دهد و برای ملتها فرهنگ و دین و معرفت به ارمغان آورد.شاعر میگوید:
شکر شکنی شوند همه طوطیان هند
زین قند پارسی که به بنگاله میرود
جای بسی خوشحالی است که گاهی بزرگان غیر ایرانی اشعار خود را به زبان فارسی میسرودند و افتخار میکردند.
اقبال لاهوری پاکستانی که نه زادگاهش ایران بود و نه زبان مادریاش فارسی ،در اشعارش میگوید:
چون چراغ لاله میسوزم در خیابان شما
ای جوانان عجم جان من و جان شما
حلقه گرد من زنید ای پیکران آب و گل
آتشی در سینه دارم از نیاکان شما
وقتی ما ایرانیان میبینیم و میشنویم که در کشورهای هند و بنگلادش و پاکستان، سخنوران و نویسندگان افتخار میکنند که در گفتار و نوشتار از اشعار سعدی و حافظ استفاده میکنند،کشورهای افغانستان،تاجیکستان و ترکمنستان و... به راحتی اشعار رودکی و فردوسی را میخوانند برخود میبالیم
این میراث ارزنده زندگی پرفراز و نشیب و رویدادهای دشواری را پشت سر نهاده است گاهی دستاندازی و حیلهبازی اروپائیان استعمارگر و حتی ایرانیان خود باخته را پشت سر نهاده و خم به ابرو نیاورده است.
همه ما نیاز داریم که زبان سعدی و حافظ را بهتر و بیشتر بخوانیم و بکار ببریم تا بتوانیم به نحواحسن این زبان را حفظ کنیم.
گاهی نگران آینده این زبانم .از گذشته تاکنون کلمات عربی بسیاری وارد زبان فارسی شده و حتی با تغییر معنا یا کاربرد آن در زبان ما جا افتاده است.
هم چنین دوران اوج سفرهای ایرانیان به فرانسه کلمات فرانسوی وارد زبان ما شد.کلماتی مثل:تمبر،سیمان،بلوار،پاساژو...
ویا سفر به کشورهای انگلیسی و روسی کلماتی مانند:
کابینت،کارتن،شکلات،شوفاژ،و...
زبان فارسی مثل همه زبانهای دنیا کلمات غیر فارسی دارد و در آینده نیز خواهد داشت.پس پاس داشتن فارسی به این معنا نیست که ما یک تعداد مشخص و واضح کلمه داشته باشیم، خیر.هیچ زبانی خالی از "وام واژه" نیست معمولا"در هر زبانی با ورود ابزارهای فنی و فناوریهای نوین ورود واژههای بیگانه در زبان ملی اتفاق میافتد .مانند:تلفن ،اینترنت،چت،سایت،بانک،پست و...باید از استفاده بیرویه آن پرهیز کرد.
رسالت مهم زبان فارسی این است که وسیله ارتباط مفاهیم بین گویندگان فارسی است و هم هویت فرهنگی و تمدن قوم ایرانی را مکتوب میکند و به آیندگان میسپارد و هم وسیله کامل و تمام عیار سخنگوی انسان با خویشتن خویش و راز و نیاز با معبود خودش میباشد.
همچنین این روز "روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی" نیز نامگذاری شده است.شاید برای خیلیها این پرسش باشد که چرا این روز؟ این دو مناسبت تجلیل و تکریم هویت و موجودیت ملی ما ایرانیان است.چرا که با اتکا به این داشته های غنی فرهنگی و هویت بخش است که در طول تاریخ نزد جهانیان به عنوان ملتی مستقل و صاحب اندیشه و فرهنگ شناخته شده و میشویم