طبق تحقیقات علمی رایج در دنیا مهمترین علل پوسیدگی دندانی
عدم رعایت بهداشت، تغذیه نامناسب، باکتری استرپتوکوک موتانس و آسیب ناحیه ریشه دندان متعاقب تحلیل لثه و وجود دندان‌های نامنظم و. می‌باشد.
شاید کمتر کسی اطلاع داشته باشد که بیماری‌های زیادی هستند که به صورت غیر مستقیم باعث پوسیدگی دندان می‌شوند و خیلی مواقع از روی علائم دندانی و مشکلات لثه می‌توان آن‌ها را تشخیص داد و اگر این آگاهی را داشته باشند خیلی راحت درمان خواهند شد.
کمبود ویتامین سی و اسکوربوت و حتی دیابت را در مراحل ابتدایی از روی خونریزی‌های لثه و بافت نازک لثه می‌توان تشخیص داد.
بیمارانی هستند که با پوسیدگی‌های متعدد و مکرر مراجعه می‌کنند در حالی که وضعیت بهداشت و تغذیه‌ی مناسبی دارند؛ در بررسی‌های دقیق و انجام آزمایشات اختصاصی، روماتیسم مفصلی؛ لوپوس؛ خشکی دهان؛ بیماری شوگرن و پاراتیروئیدیسم تشخیص داده میشود و، چون بیماری‌های آن‌ها درمان‌های دندان پزشکی را تحت الشعاع خود قرار میدهد ابتدا با ارجاع به متخصص مربوطه بیماری را کنترل کرده و بعد اقدام به درمان دندانپزشکی میکنیم؛ معمولا در مراحل حاد و پیشرفته رماتیسم و شوگرن مجبور به کشیدن دندان و جایگزینی با ایمپلنت هستیم تا درمان ریشه و ترمیم وروکش دندان.
در بیمارانی که علاوه بر پوسیدگی‌های مکرر علائمی، چون دست درد و پا درد دارند با گرفتن تاریخچه از بیمار و بررسی سلامتی و آزمایش‌های روتین: کمبود کلسیم؛ ویتامین D و نرمی استخوان آن‌ها قابل تشخیص است و همزمان با درمان‌های روتین دندان پزشکی، این کمبود‌ها هم باید جبران شود
بیماری دیگری که کمتر کسی آن را عامل بروز پوسیدگی‌های دندان می‌داند ریفلاکس معده میباشد، بیمارانی که پس از بررسی‌های فراوان، هیچ مشکل تغذیه‌ای و عدم رعایت بهداشت ندارند، ولی پوسیدگی‌های فراوان به ویژه در دندان‌های خلفی دهان دارند مبتلا به ریفلاکس معده میباشند، در این بیماران برای جلوگیری از عود پوسیدگی حتما باید ریفلاکس معده شان درمان شود.
گاهی با فشار دندان‌ها و دندان قروچه به خاطر استرس و اضطراب، ترک و شکستی در دندان‌ها ایجاد می‌شود و بیمار با درد‌های شدید و پراکنده مراجعه می‌کند که می‌توان با بررسی بیشتر و داشتن اطلاعات روانشناختی و چهره شناسی بیماری او را تشخیص داد و با ارجاع به روانشناس یا روانپزشک ناراحتی روحی او را در کنار مشکلات دندانپزشکی درمان کرد.
شاید کمتر کسی بداند یا در این مورد تحقیق کرده باشد که عوامل متافیزیک هم در پوسیدگی دندان تاثیر دارند، ولی اگر با چاکرا‌ها آشنا باشند، حتما متوجه خواهند شد که عدم تعادل در چاکرای ریشه باعث بروز بیماری‌های استخوانی، مفاصل و پوسیدگی‌های دندان می‌شود؛ و با علومی مثل ایموشن کد، بادی کد و انرژی درمانی و مطالعه در مورد چاکراه‌ها می‌توان کمک بزرگی به بیمار کرد که یکی از آن‌ها پیشگیری از پوسیدگی‌های دندان می‌باشد.
با توجه به علت‌های متعدد عامل پوسیدگی دندان و درد دندان در طی ۲۰ سال
تجربه‌ی کاری
بر آن شدم تا در کنار آموزش‌های تکمیلی دندان پزشکی مثل لمینیت‌های سرامیکی، کامپوزیت ونیر، ایملنت‌های دندانی، جراحی بافت نرم و سخت و جراحی سینوس در مورد یکسری علوم دیگر مطالعه کنم که در تشخیص و درمان بیماری‌های جسمی و روحی کمک فراوانی به من کردند
به طور مثال با زبان شناسی و مطالعه طب سنتی بیماری معده به راحتی قابل تشخیص است و با ارجاع به متخصص گوارش درمان آن‌ها زودتر از موعد انجام میگیرید؛ و جلوی عود مجدد پوسیدگی را خواهد گرفت.
تشخیص بیماری‌های کلیوی
از روی زبان کمک می‌کند تا موقع تجویز ویتامین C و مکمل‌های کلسیمی مراقب سلامت بیمارانم باشم و دوز دارو‌ها را تعدیل کنم.
حتی زبان شناسی در بیماری‌های قلبی عروقی هم به من کمک کرده، در مواردی که بیمار از پرولاپس دریچه میترال یا فشار خون اطلاع ندارد، موقع تزریق با زبان شناسی به راحتی داروی مناسب بی حسی را تزریق می‌کنم.
با کمک طب فشاری در کنار آموزش‌های علمی دندان پزشکی دررفتگی‌ها و جابجایی‌های فک به راحتی قابل درمان در مطب میباشد.

در پایان رویکرد کل نگر به بیمار و بیماری و داشتن اطلاعات کافی از علوم دیگر می‌تواندحتی در یک مطب دندانپزشکی دردی از دردمندی کم کند، و با کمی دقت و صرف وقت بیماران را درمان کند.
بزرگترین شادی زندگی ام لبخندی است
که گاهی با طراحی طرح لبخند و لامینیت و گاهی با تشخیص به موقع بیماری‌های مراجعینم و درمان یا ارجاع آن‌ها بر لبهایشان نشاندم.
به امید روزی که طبیب اصلی دردهایمان بیایند و کلیه علوم را در اختیارمان بگذارند
و همه‌ی بیماران درمان شوند‌ای آنکه طبیب درد‌های مائی
این درد زحد رفت چه می‌فرمایی
والله اگر هزار معجون داری
مقاله ای دکتر فاطمه دلیلی دیدار