امام رضا(ع) بهترین الگوی رفتاری برای مؤمنان

امام رضا (ع) دارای عالی‌ترین و نیکوترین رفتار‌های اخلاقی بوده و ویژگی‌های اخلاقی آن حضرت، بهترین الگوی رفتاری برای مؤمنان و شیعیان واقعی مکتب رضوی (ع) است.
ده مورد از اخلاق کاربردی حضرت که در جامعه برای الگوبرداری، بیش‌تر به آن نیاز است، عبارتند از:
۱- جامعیت شخصیت اخلاقی بر مبنای خدامحوری؛ منظور از جامعیت یک فرد، وجود صفات گوناگون اساسی و برجسته و گاه به ظاهر متضاد در آن شخصیت است. پیشوایان معصوم ما و از جمله امام رضا (ع) واجد خصوصیات مختلفی بودند و از جامعیّت در شخصیت که همان هماهنگی اجزای شخصیتی، حاکمیت اصول معین، بر رفتار افرادو یکسان بودن واکنش‌ها در موقعیت‌های مشابه است، برخوردار بودند.

۲-پافشاری بر ولایت اهل بیت (ع)
امام رضا (ع) در گفتگو با مسئولان جامعه، علماء، مردم و در مناظرات و همه جا از حق ولایت خود و پدران خویش دفاع می‌کردند و با منطق قوی در تمام مباحثات افراد را نسبت به امامت متوجه ساخته و قانع می‌نمودند.

۳- آراستگی به اخلاق نیک
امام رضا (ع) به اخلاق عالی و ممتاز آراسته بودند، و بدین سبب دوستی عام و خاص را برای خود جلب می‌کردند، از ابراهیم بن عباس صولی نقل شده است که می‌گوید: من ابوالحسن الرضا (ع) را هرگز ندیدم در سخن گفتن، باکسی درشتی کنند، هرگز پا‌های خود را جلو هم نشین دراز کنند، هرگز در برابر هم نشین تکیه نمی‌کردند، هرگز او را ندیدم که یکی از غلامانش را دشنام دهد و ندیدم که آب دهان بیندازد و هرگز ندیدم که قهقهه بزند و خنده اش تبسم بود.

۴- پرهیزکاری و تقوای حضرت.
تقوای امام رضا (ع) طوری بود که دوست و دشمن به آن اعتراف می‌کردند؛ چراکه تمام فکر و اندیشه حضرت، حفظ دین خدا و اجرای وظائف الهی بود و نجات خود و مردم را در تقوا، پرهیزکاری و عبادت می‌دانستند.

۵- سخاوت امام رضا (ع)
سخاوت باعث روشنایی و گرم شدن کانون خانوادۀ فقراء و بینوایان می‌شود؛ در جامعه‌ای که افراد، سخاوتمند نباشند آن جامعه مرده به حساب می‌آید. امام رضا (ع) سخی‌ترین مردم زمان خود بودند.

۶- صبر و مقاومت امام رضا (ع)
یکی از اصول مهم اخلاقی در زندگانی امامان معصوم (ع) که همواره در زندگی آن‌ها پیاده شده، صبر و مقاومت است، این بزرگواران، الگوی بزرگ صبر و قهرمان مقاومت و بردباری بودند. امام رضا (ع) اهل صبر و شکیبایی بودند. افرادی بودند که نسبت به ایشان بی احترامی می‌کردند، اما این بزرگوار در برابر آن‌ها سکوت می‌کردند.

۷- عزّت نفس امام رضا (ع)
یکی از برجسته‌ترین صفات اخلاقی تمام امامان و معصومان از جمله امام رضا (ع)، عزّت نفس بود.

۸- اخلاق پسندیده با خانواده و زیردستان.
چون امام کاظم (ع) بیشتر عمر شریفشان در زندان‌ها سپری شد، امام رضا (ع) به عنوان پسر ارشد، مسئول نگهداری خانوادۀ خویش بودند، ایشان در این مدت طوری از خانواده خود مراقبت کردند که اجازه ندادند کسی به آن‌ها بی احترامی کند.

۹- اخلاق نیکو با مردم.
امامان با مردم نشست وبرخاست داشتند و در تعاملات اجتماعی به نیکوترین صورت با آنان برخورد می‌کردند. این سیره چنان نیکو بود که با الگو قرار دادن آنان، ما نیز می‌توانیم روش صحیح برخورد اسلامی با افراد گوناگون را بیاموزیم.

۱۰- برخورد‌های تربیتی و سازنده
در نزد امام رضا (ع)، همۀ افراد مقام و ارزش داشتند و به آنان حرمت می‌گذاشتند و برابری انسان‌ها را در حقوق ملاحظه می‌کردند، از تحقیر انسان‌ها و پست شمردن آنان و توهین و استهزاء، سخت جلوگیری می‌کردند و از برخورد‌های تربیتی و سازنده دریغ نداشتند.
منبع: کتاب بحار الانوار ج ۴۹ و عیون اخبارالرضا (ع) ج۲.