نوآوری‌های فناورانه، پیشران اصلی در انقلاب صنعت نفت

از نظر فنی چه پیشنهاداتی برای پیشرفت در شغلتان دارید؟ هم از نظر مواد مصرفی و هم از نظر علمی.

از نظر فنی، صنعت نفت ایران هم‌اکنون با چالش‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. به‌ویژه در تولید قطعات صنعتی مانند گسکت‌ها که نقش بسیار حیاتی در فرآیند‌های نفتی دارند، ایران در چند سال اخیر پیشرفت‌های خوبی داشته است. تولید گسکت از سال ۱۳۸۱ در کشور آغاز شده و تکنولوژی تولید آن در بخش خصوصی به‌طور کامل بومی‌سازی شده است. اما همچنان مشکلات عمده‌ای در بخش مواد مصرفی و تامین تکنولوژی‌های پیشرفته وجود دارد. در حال حاضر، واردات مواد اولیه برای تولید گسکت‌ها با تعرفه‌های بالایی مواجه است که این موضوع هزینه‌ها را افزایش می‌دهد و رقابت‌پذیری تولیدکنندگان داخلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

نوسانات نرخ ارز نیز یکی دیگر از چالش‌های فنی است که بر فرآیند‌های تولید اثر می‌گذارد. تغییرات مداوم نرخ ارز در بازار‌های داخلی، باعث می‌شود که قیمت تمام‌شده تولید برای سازندگان این قطعات به طور غیرقابل پیش‌بینی افزایش یابد. از نظر علمی نیز، نیاز به تحقیقات و توسعه (R&D) در صنعت نفت و گاز احساس می‌شود. باید تمرکز بیشتری بر روی نوآوری و استفاده از فناوری‌های جدید مانند مواد مقاوم‌تر، بهبود فرآیند‌های تولید و همچنین بهینه‌سازی مصرف انرژی در فرآیند‌های صنعتی صورت گیرد. از این رو، اگر ارز، تک‌نرخی شود و تعرفه‌ها به‌طور مناسب اصلاح شوند، می‌توان انتظار داشت که این صنعت به سرعت رشد کند و ظرفیت‌های رقابتی بیشتری در بازار‌های جهانی پیدا کند.

به نظر شما، مشکلات اصلی که این صنعت با آنها روبه‌رو است چیست؟

یکی از مشکلات اصلی که صنعت نفت ایران با آن روبه‌رو است، نوسانات شدید نرخ ارز است. این مسئله به‌ویژه در مناقصات نفتی که قیمت‌ها به‌طور مداوم تغییر می‌کند، قابل توجه است. در قرارداد‌هایی که با شرکت‌های خارجی یا حتی داخلی بسته می‌شود، نرخ ارز یک عامل حیاتی برای تعیین قیمت‌ها و هزینه‌های پروژه‌ها است. در بسیاری از موارد، این نوسانات به‌طور مستقیم روی هزینه‌ها تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود تولیدکنندگان و شرکت‌های پیمانکار نتوانند هزینه‌های خود را به طور دقیق پیش‌بینی کنند.

در کنار این مشکل، تعرفه‌های گمرکی نیز یکی از چالش‌های اساسی است. برای مثال، واردات مواد اولیه‌ای که در تولید قطعات صنعتی مانند گسکت‌ها استفاده می‌شود، تحت تأثیر تعرفه‌های بالای گمرکی قرار دارد. این مسئله نه‌تنها هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد، بلکه باعث کاهش رقابت‌پذیری تولیدات داخلی در مقایسه با محصولات وارداتی می‌شود. در نهایت، این مشکلات موجب کاهش کیفیت و پایین آمدن قدرت رقابتی تولیدکنندگان داخلی در بازار جهانی می‌شود.

اگر بخواهیم بیشتر در مورد مشکلات در بخش زیرساخت‌ها صحبت کنیم، چه مسائلی برای شما مهم هستند؟

در بخش زیرساخت‌ها، مشکلات متعددی وجود دارد که بر روند تولید تأثیر می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین مشکلات، قطعی مداوم برق در شهرک‌های صنعتی است. در مناطقی مانند اشتهارد، که بسیاری از صنایع مرتبط با نفت و گاز فعالیت دارند، قطع برق به‌طور مکرر اتفاق می‌افتد و این مسئله به‌ویژه در فرآیند‌های تولید که به برق نیاز دارند، بسیار مشکل‌ساز است. این قطعی‌ها باعث توقف تولید و به‌دنبال آن ضرر‌های زیادی می‌شود.

علاوه بر برق، تأمین گاز نیز در برخی فصول به مشکل می‌خورد. به‌ویژه در زمستان که نیاز به انرژی بیشتر می‌شود، مشکلات در تأمین گاز باعث بروز اختلالات در تولید می‌شود. این دو عامل به‌طور مستقیم روی هزینه‌ها و عملکرد تولیدکنندگان تاثیر می‌گذارند و در بسیاری از مواقع، این مسائل باعث از دست رفتن فرصت‌های صادراتی و کاهش ظرفیت‌های تولید داخلی می‌شود.

چه پیشنهادی برای بهبود وضعیت زیرساخت‌ها و حل این مشکلات دارید؟

به نظر من، بهبود زیرساخت‌ها باید در اولویت قرار گیرد. برای رفع مشکلات زیرساختی مانند تأمین برق و گاز، دولت باید برنامه‌های مشخصی را به اجرا درآورد. به‌عنوان مثال، تقویت شبکه‌های برق‌رسانی و توسعه نیروگاه‌های تولید انرژی باید در دستور کار قرار گیرد. همچنین، نیاز است که تأمین گاز برای صنایع به‌ویژه در فصول سرد سال با توجه ویژه‌تری انجام شود. علاوه بر این، دولت باید حمایت‌های بیشتری از تولیدکنندگان داخلی به‌ویژه در زمینه تأمین انرژی‌های ضروری برای فرآیند‌های صنعتی نشان دهد.

در کنار این مسائل، اصلاح سیاست‌های اقتصادی و تغییرات در سیستم ارزی کشور نیز بسیار ضروری است. کاهش تعرفه‌های گمرکی و تسهیل فرآیند تخصیص ارز می‌تواند به بهبود وضعیت صنعت کمک کند و زمینه‌ساز رشد آن در آینده باشد.

تا چه میزان به تولیدات داخلی در صنایع نفت و گاز توجه شده است و چه پیشنهادی برای حمایت بیشتر از این بخش دارید؟

به‌طور معمول هنگامی که نیاز به حمایت از تولید داخل باشد، معمولاً بخش خصوصی به‌اندازه کافی حمایت نمی‌شود. البته در سال‌های اخیر، برخی از مسئولین توجه بیشتری به تولید داخلی داشته‌اند، اما همچنان موانع زیادی وجود دارد که باید حل شود. یکی از بزرگ‌ترین موانع، مشکلات مربوط به تخصیص ارز است. در حال حاضر، بسیاری از تولیدکنندگان داخلی با تأخیر‌های طولانی در تأمین ارز مورد نیاز خود برای واردات مواد اولیه روبه‌رو هستند که این موضوع موجب ایجاد بحران‌های تولیدی و افزایش هزینه‌ها می‌شود.

برای حل این مشکل، تخصیص ارز به‌طور عادلانه و سریع‌تر باید انجام شود. همچنین، دولت باید برنامه‌هایی برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی طراحی کند که علاوه بر تأمین منابع مالی، به آنها کمک کند تا تکنولوژی‌های به‌روزتری را وارد بازار کنند و محصولات باکیفیت‌تری تولید نمایند.

با توجه به مشکلات موجود، چه راه‌کار‌هایی برای رفع این مسائل پیشنهاد می‌کنید؟

برای رفع مشکلات موجود در این صنعت، اصلاح سیاست‌های اقتصادی کشور، اصلاح تعرفه‌های گمرکی و تسهیل در فرآیند تخصیص ارز ضروری است. دولت باید از تولیدکنندگان داخلی حمایت بیشتری نشان دهد و به‌ویژه در زمینه تأمین انرژی‌های ضروری برای فرآیند‌های صنعتی، مانند برق و گاز، برنامه‌های مؤثری اجرا کند.

در نهایت، توجه به نوآوری‌های علمی و فناوری در این صنعت، به ویژه در حوزه‌های مرتبط با تولید مواد اولیه با کیفیت، می‌تواند به رشد و توسعه آن کمک زیادی کند. اگر این مشکلات برطرف شوند، تولیدکنندگان داخلی می‌توانند به راحتی رقابت کنند و سهم بیشتری از بازار جهانی را کسب کنند.